Barnard (niet op z´n Frans uitspreken graag!) was een opmerkelijke man. Hij begon als predikant in de Hervormde kerk en stond in die functie in 1975 in het dorpje Rozendaal. Daar heb ik hem regelmatig zien en horen (s)preken. Juist in de periode dat ik het even helemaal gehad had met ´de kerk´, net los van mijn wilde Children of God avontuur en op zoek naar de Waarheid. Die waarheid was, zo meende ik, natuurlijk niet te vinden in de aangepaste, middleclasskerk voor het klootjesvolk, dat braaf de preek aanhoorde, tijdens de koffie erna eventueel nog wat stichtelijks zou zeggen (wat meestal neerkwam op het geven kritiek op punten of juist het benoemen van de correcte prediking van de voorganger die precies in het eigen straatje paste) en vervolgens weer tot de orde van de dag overging. Mijn eigen gemeente lag inmiddels mijlenver achter me, had ik besloten. (Want) er moest iets meer zijn. Omdat de wat oudere (ex-)vriendin van mijn broer ook die kant op kerkte, ging ik maar eens een tijdje mee naar Rozendaal vanuit onze toenmalige woonplaats Arnhem. Ik moet zeggen dat de wijze van prediken me niet bijster aansprak. Daar was Barnard toch te veel een intellectueel en een woordenman voor en ik te veel een radicaal, provocateur en een would be actievoerder die het liefst een snelle revolutie in de kerk zag plaatsvinden. Of was ik toch gewoon op zoek naar liefde?
Pas veel later heb ik het werk van de goede man leren waarderen. Toen ik zelf inmiddels ruimschoots bij het klootjesvolk was gaan horen. Alhoewel? Ik kan nog steeds warm raken van een uitspraak als deze:
"Bij de meerderheid is de waarheid niet. Nooit."
Als ik hem dat als 18-jarige had horen zeggen was ie gelijk mijn man geweest natuurlijk. Want dat de meerderheid van de samenleving en de kerk keuzes maakte die voor mijn idee volkomen haaks stonden op het radicale evangelie van Jezus was me wel duidelijk.
Veel later heb ik de ware liefde voor de taal ontdekt. In mijn jonge jaren was taal toch vooral middel om iets leuks te melden of iets radicaals. Als die twee polen dan samengingen was het helemaal bal. Daarom vond ik Freek de Jonge natuurlijk ook zo leuk. En kan ik ook genieten van het woordenspel van Rikkert Zuiderveld.
Maar als er één eigenschap afwezig was bij Barnard dan was het wel radicaliteit. Ook al was de waarheid nooit bij de meerderheid te vinden, er bleef altijd een mildheid rondom hem hangen die hem sierde. Daar zou ik nog wat van hebben kunnen leren. Nu moet dat dan maar via zijn boeken van welke ik er gelukkig al wel een aantal in de kast heb staan. Vooral als ik weer eens iets mag schrijven over het evangelie wil ik nog wel eens zo'n boek uit de kast trekken. Wat ik dan steevast lees is een mengeling van poëzie, filosofie, bespiegelingen, woordspelingen, gedachtes en duidingen. Nooit polemisch, zeurderig, zuur of actievoerderig. Wel nederig en doordacht en weloverwogen. Had ik maar wat meer van hem...
Wat ook zo mooi is, is dat Barnard een schakel is geworden tussen het wat engere protestantse geloof en het ruimere roomse geloof. Van Nederlands Hervormd tot Oud-Katholiek (de Roomse kerk was hem denk ik te star) van welke beiden hij lidmaat bleef. Van Barnard komt ook de uitspraak: 'Orthodox, of niks.' Mijn idee. Godsdienst is niet vrijblijvend. Nooit. Nog een: 'De menselijke maat is niet bepalend.' Opnieuw: mijn idee. Ook ontdekte deze ouwe protestant dat liturgie bevrijdend werkt. Ook dat heb ik zelf inmiddels aan den lijve moge ervaren. Het woord van God werd hem via de ouwel letterlijk in de mond gelegd. Daarin schuilt een grote wijsheid die verder niet met woorden valt uit te leggen. Wie oren heeft, hore.
Tot slot. Je zou kunnen stellen dat Willem Barnard het levende bewijs was dat de wijsheid met de jaren komt. Negentig is hij geworden. Kun je nagaan hoe wijs hij inmiddels was.
Moge hij nu rusten in de vrede en de wijsheid die alle intellect te boven gaat...
2 opmerkingen:
Heel mooi blog!
Maomi
Prachtig! Leuk de naam van de tekenaar er ook bijstaat!
Een reactie posten